اصول نگهداری سیب زمینی در سردخانه

بعد از فرایند برداشت سیب زمینی باید محصول قبل از ورود به سردخانه کاملا خشک شود. به این عمل، تیمارکردن گویند. تیمار کردن باعث التیام زخم‌های کوچک و سطحی و کاهش فعالیت‌های قارچی در اثر خشک شدن سطح سیب زمینی می­ گردد. لذا بلافاصله بعد از برداشت در دمای 10 تا 15 درجه سانتی گراد با رطوبت 80 تا 85 به مدت 8 روز تا 3 هفته بسته به کیفیت سیب زمینی نگهداری شود.

باید سعی شود سیرکولاسیون هوا بخوبی انجام شود تا سطح خارجی سیب زمینی به خوبی خشک شود. بعد از آن به آرامی دما پایین آورده شود که اصولا یک تا دو درجه سانتی گراد در روز کاهش دما داریم. سرد کردن ناگهانی سیب زمینی روش صحیحی برای نگهداری نمی­ باشد. فقط در شرایطی که در اثر تیمار کردن لکه زرد روی پوست ظاهر شود باید دما سریعا تا 5 درجه خنک شود.

نگهداری سیب زمینی با تمام میوه‌ها و سبزی‌ها متفاوت است بگونه ای که دمای زیر 4 درجه موجب شیرین شدن سیب زمینی و افزایش قند آن می­ گردد و دمای بالا باعث افزایش ریسک جوانه زنی و کاهش شدید وزن می­ گردد. لذا با در نظر گرفتن این شرایط طبق استاندارد برای سیب زمینی خوراکی دمای 4 الی 7 درجه سانتی گراد و برای و برای چیپس 7 الی 12 درجه سانتی گراد می­ باشد.

دامنه دمای نگهداری سیب زمینی بسته به نوع آن در مقالات مختلف آورده شده است که برخی دامنه دمایی برای نگهداری سیب زمینی جهت تازه خوری را 4 الی 8 درجه سانتی گراد بیان کرده اند( Irvine. D.A. 1997). ولی در ایران به جهت نگهداری سیب زمینی در سردخانه تا 9 ماه، دما را در حدود 3 تا 4 درجه سانتی گراد نگهداری می­ نمایند و هدف اصلی جلوگیری از جوانه زنی می‌باشد. برای مصارف چیپس و سرخ کردن یا غدد بذری، دما را یک هفته قبل از خروج بار تا 10 درجه سانتی­گراد گرم می­کنند تا قند احیا آن کاهش یابد. رطوبت جهت نگهداری 90 درصد پیشنهاد شده است ولی ریسک قارچ بالا می­ رود. در بعضی سردخانه‌ها شاهد آن هستیم رطوبت را حدود 80 درصد تنظیم می­ نمایند و از کیفیت آن راضی هستند.جهت جلوگیری از هجوم میکروارگانیسم ها به سیب زمینی در رطوبت بالا می توان از ازن ژنراتور استفاده نمود

اگر دمای نگهداری بالای 5 درجه سانتی گراد باشد بعد از 2 تا 3 ماه سیب زمینی شروع به جوانه زنی می­ کند که می­ توان از مالئیک هیدرازید چند روز قبل از برداشت استفاده نمود. سیب زمینی نسبت به حضور اتیلن واکنشی نشان نمی­دهد ولی حضور درصد بسیار کمی از اتیلن باعث جلوگیری از جوانه زنی می­ شود ولی درصد‌های بالای اتیلن موجب تحریک پذیری در جوانه زنی می ­گردد.

آسیب سرمایی:

نگهداری طولانی مدت در دمای صفر درجه باعث ایجاد آسیب سرمایی و ایجاد رنگ ماهگونی در بافت سیب زمینی می­ شود. تغذیه زیاد با کود‌های ازته نیز در تشدید آن موثر است.

قلب قهوه ای:

کاهش درصد اکسیژن محیط و بالا رفتن درصد کربن دی اکسید عامل اصلی این عارضه است. بخصوص در انبار‌هایی که سیب زمینی را به صورت فله ای دپو می­کنند و دمای انبار بالای 15 درجه می ­رود احتمال این اتفاق بیشتر می­ شود. تکنولوژی‌های قبل از برداشت هم مهم است بدین صورت که آبیاری زیاد و برداشت دیر موقع احتمال این عارضه را بیشتر می­کند.

پوسیدگی خشک فوزاریوم:

عامل بیماری گونه‌های Fusarium می­ باشند. عوامل اصلی پوسیدگی خشک غده‌ها گونه‌های F. sambucinum  F. equiseti وF. solani،  F. oxysporum شناسایی شده اند. غالب آلودگی قارچی در استان اصفهان توسط فوزاریوم ثبت شده است(شریفی. حسینی. 1383).

بهترین راه کار‌ها جهت کنترل پوسیدگی خشک جلوگیری از زخم شدن غده‌ها و اجتناب از کاشت غده آلوده و در طی نگهداری نیز کنترل دما زیر 7 درجه سانتی گراد و استفاده از ترکیبات ضد قارچ است.

 

 

 

 

اسکب سیب زمینی:

عامل اصلی این بیماری باکتری Streptomyces scabies میباشد که در دمای ما بین 10 الی 37 درجه رشد می­کند. عامل فساد از خاک است که با آبیاری نامناسب، وزش باد، صدمات مکانیکی گسترش می­یابد. جهت جلوگیری از آن باید از کاشت غده‌های آلوده پرهیز کرد، اگر کود حیوانی به زمین می­دهند حتما خشک باشد و مرطوب نباشد. هنگام برداشت صدمات مکانیکی به بار نخورد و دمای نگهداری در سردخانه زیر 10 درجه باشد.

 

 

 

 

 

 

 

منبع: کتاب آیین نگهداری و آسیب شناسی میوه و سبزیجات در سردخانه

نوشته مهندس رامین شاکری عضو گروه دانش تدبیر برنا